.กลอนหก

..กลอนแปด

 ...

แผนผังกลอนหก.
...

แผนผังกลอนแปด
..

คณะ                         หนึ่งบทมี ๒ คำกลอน
หนึ่งคำกลอน มี ๒ วรรค
หนึ่งวรรคมี ๖ คำ
ในหนึ่งบทมี ๔ วรรค คือ
วรรคสดับ วรรครับ วรรครอง วรรคส่ง

สัมผัส                                                       
๑.คำสุดท้ายวรรคสดับ สัมผัสกับคำที่๒ หรือ๔
ของวรรครับ
๒.คำสุดท้ายวรรครับสัมผัสกับคำสุดท้ายของ
วรรครอง
๓.คำสุดท้ายวรรครองสัมผัสกับคำที่ ๒ หรือ๔
ของวรรคส่ง
๔.ร้อยสัมผัสระหว่างบทด้วยคำสุดท้าย          
วรรคก่อนสัมผัสกับคำสุดท้ายวรรครับ
ของบทต่อไป

 ตัวอย่างกลอน ๖                                       
 หญิงไม่อยากมีสามี     หาในโลกนี้หาไหน
อันพวงบุปผามาลัย             เกลียดแมลงภู่ไซร้ไป่มี
 ควรจำธรรมดานาไร  ่  จักไม่รับไถใช่ที่      
ฉันใดชาดานารี                  ควรมีสามีแนบตัว         
                               (กนกนคร.กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์)

 คณะ                         หนึ่งบทมี ๒ คำกลอน
หนึ่งคำกลอน มี ๒ วรรค
หนึ่งวรรคมี ๘ คำ
ในหนึ่งบทมี ๔ วรรค คือ
วรรคสดับ วรรครับ วรรครอง วรรคส่ง

สัมผัส                                                       
๑.คำสุดท้ายวรรคสดับ สัมผัสกับคำที่ ๓หรือ๕
ของวรรครับ
๒.คำสุดท้ายวรรครับสัมผัสกับคำสุดท้ายของ
วรรครอง
๓.คำสุดท้ายวรรครองสัมผัสกับคำที่ ๓ หรือ๕
ของวรรคส่ง
๔.ร้อยสัมผัสระหว่างบทด้วยคำสุดท้าย           
วรรคก่อนสัมผัสกับคำสุดท้ายวรรครับ
ของบทต่อไป

ตัวอย่างกลอนแปด                                
กลอนสุภาพแปดคำประจำบ่อน    
อ่านสามตอนทุกวรรคประจักษ์แถลง    
ตอนต้นสามตอนสองสองแสดง          
ตอนสามแจ้งสามคำครบจำนวน          
กำหนดบทระยะกะสัมผัส           
ให้ฟาดฟัดชัดความตามกระสวน          
วางจังหวะกะทำนองต้องกระบวน         
จึงจะชวนฟังเสนาะเพราะจับใจ            
                                   ประชุมลำนำ.หลวงธรรมาภิมณฑ์ (ถึก จิตรกถึก)